Θάνος Mικρούτσικος

ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΣΑΣ ΚΥΡΙΕ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ,
Συχνά πιάνω τον εαυτό μου να συνομιλεί με τον πατέρα μου. Με την μνήμη του πατέρα μου. Το ίδιο κάνω και με την μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Όσοι με ξέρουν καλά γελάνε με την εμμονή μου να παίζω με την μουσική του σε ατέλειωτους αυτοσχεδιασμούς στο πιάνο. Όταν είμαι χαρούμενος και όταν είμαι θλιμμένος. Παίζοντας για φίλους για τις κόρες μου ή μόνος.
Ο Μάνος Χατζιδάκις είναι ένα απ’ τα αγαπημένα σταθερά σημεία αναφοράς στη ζωή μου. Είμαι τυχερός που μπόρεσα να του εκφράσω τον σεβασμό και τον θαυμασμό μου. Για το έργο του αλλά και το ήθος αυτού του ποιητή της ζωής και της μουσικής που έκανε τη ζωή μας να μοιάζει με γιορτή.
Επηρεάστηκα απ’ αυτόν όχι σε ότι αφορά την φόρμα ή τα «εξωτερικά» χαρακτηριστικά της μουσικής του αλλά κυρίως στην αναζήτηση μιας καθαρής σχέσης με την μουσική έξω από μόδες και λόμπι που κυριαρχούν κατά καιρούς στο τραγούδι ή στη λεγόμενη σοβαρή μουσική.
Μου δόθηκε η ευκαιρία να γράψω το 1996 –παραγγελία της ορχήστρας των Χρωμάτων – ένα έργο για σαξόφωνο και έγχορδα αφιερωμένο στην μνήμη του.
Το For Sax and Strings and love and dreams.
Το 1998 έγραψα μια Σουίτα για πιάνο. Της έδωσα τον τίτλο Καλημέρα σας Κύριε Χατζιδάκι. Έτσι του μιλούσα άλλωστε πάντα. Στον πληθυντικό. Ένας πληθυντικός οικειότητας και απέραντου σεβασμού, για τον άνθρωπο που άλλαξε τη ροή του ελληνικού τραγουδιού τα τελευταία πενήντα χρόνια.
Σ’ αυτό το έργο βεβαίως υπάρχω εγώ, οι ιδέες μου και οι εμμονές μου. Όμως εκείνος είναι παρών αφού το Νο1 (ο Κύριος με το χαμόγελο) είναι μια παραλλαγή αγαπημένης μελωδίας από το έργο του «Το χαμόγελο της Τζοκόντας» ενώ το Νο 3 (Simple Melody) είναι μία συνεχής μελωδία φτιαγμένη από δικά του υλικά ή σωστότερα με τον τρόπο του.
Δεν θα κρίνω εγώ το έργο μου αλλά πρέπει να πω ότι, μ’ έκανε να απελευθερωθώ από τις αναστολές μου ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις, αφού παλιότερα πιο ανέτοιμες παραλλαγές μου στη μουσική του, απέσπασαν ιδιαίτερα θετικές κρίσεις του.
Έχω την αίσθηση ότι με τον Μάνο Χατζιδάκι, θα συνεχίσω να συνομιλώ σε πολλές ιδιαίτερα προσωπικές στιγμές μου. Άλλωστε με τον Μάνο Χατζιδάκι αυτόν τον πληθωρικό και γενναιόδωρο άνθρωπο και μουσικό δεν τελειώνει ποτέ κανείς.
Η Σουίτα «Καλημέρα σας κύριε Χατζιδάκι» περιλαμβάνεται στο cd “Dance and Memories” (EMI CLASSICS εκδ. 2001).
Πιάνο παίζει η Καλλιόπη Γερμανού η οποία με ιδιαίτερη πειθαρχία αλλά κυρίως με ευαισθησία και φαντασία αποκαλύπτει όλα τα «κρυμμένα», που βρίσκονται πίσω από τις νότες του άψυχου χαρτιού.
ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑ ΙΙ – ΣΟΝΑΤΑ ΤΟΥ ΣΕΛΗΝΟΦΩΤΟΣ
Στην μουσική μου διαδρομή δημιούργησα έργα για φωνή που δεν μπορούσα εύκολα να κατατάξω στα υπάρχοντα είδη της μουσικής. Με τον καιρό τα ονόμασα αυθαιρέτως «έργα ενδιαμέσου χώρου». Πατούν γερά στον χώρο της κλασσικής μουσικής – κάποιες φορές είναι και το atonal – αλλά όταν υπάρχει ανάγκη δανείζονται στοιχεία, αλλά και τρόπους «παιξίματος» από τον χώρο του έντεχνου νεοελληνικού τραγουδιού. Και αυτά τα έργα μου προτιμώ να τραγουδιούνται από τραγουδιστές της κλασσικής μουσικής, ευέλικτους, που έχουν την δυνατότητα να ξεπερνούν τεχνητά φράγματα και αγκυλώσεις είτε από μη κλασσικούς τραγουδιστές που έχουν τα κατάλληλα προσόντα και ταυτοχρόνως κουβαλούν όλη την ευαισθησία και την ειδική έκφραση που τους προσδίδει η θητεία τους στον «άλλο» χώρο αυτόν του λαϊκού ή έντεχνου νεοελληνικού τραγουδιού.
Το «Κιγκλίδωμα ΙΙ» και η «Σονάτα του Σεληνόφωτος» ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
Ο Γιάννης Ρίτσος έγραψε το Κιγκλίδωμα στο Καρλόβασι της Σάμου το 1969. Εγώ συνέθεσα τα τραγούδια αυτού του κύκλου σε διάφορες εποχές. Παρ’ όλα αυτά αισθάνομαι ότι αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο. Πιο συγκεκριμένα έγραψα : «Της Επαρχίας» το 1973, την «Αμφίβολη Προφύλαξη»
το 1976, «της Δευτέρας»το 1977, την «Παραπλανητική εξομολόγηση»το 1978, ενώ τα υπόλοιπα τρία «Πάλι η μικρή Ελένη», «Προσπάθεια», «Καθόλου λίγο» το 2003.
Η ερμηνεία της Γεωργίας Συλλαίου είναι εξαιρετική και συγκινητική. Συγκινητική γιατί προσέγγισε και δούλεψε αυτό το υλικό με τέτοιο πάθος που η εποχή μας έχει ξεχάσει και από το σινάφι μας ελάχιστοι αναζητούν πλέον.
Εξαιρετική γιατί τα τραγούδια από πλευράς μουσικής φόρμας είναι διαφορετικά και απαιτείται διαφορετική «πειθαρχία» για να ερμηνεύσεις το καθένα από αυτά.
Χάρηκα τις πρόβες όπως τον παλιό καιρό και την ευχαριστώ που υπερασπίστηκε με τέτοιο τρόπο την μουσική μου.
Η «Σονάτα του Σεληνόφωτος» το οριακό αυτό ποιητικό αριστούργημα του Γιάννη Ρίτσου το συνέθεσα ανάμεσα στο 1979-1981. Τραγουδήθηκε για πρώτη φορά (1981) και δισκογραφήθηκε για πρώτη φορά (1985) από τον αείμνηστο Φραγκίσκο Βουτσίνο όμως είναι ένα από τα αγαπημένα μου έργα που αναδείχθηκε ουσιαστικά από τον Κώστα Θωμαϊδη.
Δεκάδες παρουσιάσεις σε συναυλίες, σε διαδοχικά θεατρικά ανεβάσματα της «Σονάτας» στο εξωτερικό και σε ολόκληρη την Ελλάδα εδώ και 20 χρόνια. Ο Κώστας ταυτίστηκε με το έργο. Του ανήκει όσο και σε μένα. Και χαίρομαι ιδιαιτέρως γιατί αυτός ο κατ’ εξοχήν εκφραστής του «ενδιάμεσου χώρου» από πλευράς φωνής εδώ κάνει μία πολύ μεγάλη ερμηνεία που αν η εποχή μας δεν ήταν τόσο ευτελής θα συζητείτο για πολύ καιρό. Ακρίβεια, συναίσθημα, υψηλή τεχνική σε μία ισορροπία που θα την ζήλευαν οι καλύτεροι της «άλλης όχθης».

Θάνος Σ. Μικρούτσικος